Hayri Dev Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından Yaşayan İnsan Hazinesi Kültürel Miras Taşıyıcısı seçilmiştir. Usta sanatçı üç telli cura ustasıdır. Hakkında merak edilen soruların cevapları. Kısaca hayatı ve biyografi bilgileri.
Hayri Dev Kimdir? Aslen Nereli?
Usta isim Hayri Dev 1933 yılında dünyaya gelmiştir. Aslen Denizli, Çameli İlçesi Gökçeyaka Köyü nüfusuna kayıtlıdır. Bir süre yoksul dağ köyünde çobanlık yapmıştır. Hiç okula gitmeyen koca sanatçı, okuma yazma bilen bir arkadaşından okuma yazma öğrenmiştir.
Çocukluk yıllarında, Cura denilen 3 telli çalgıyı öğrenip, söylemeye başlamıştır. Masıt Kırığı denilen dokuz sekizlik mahalli ezgileri çalan ve söyleyen bir usta olarak adını tarihe yazdırmıştır.
Hayri Dev Çocukları Varmı?
2 erkek ve 3 kızı, toplamda 5 çocuğu vardır.
Çok küçük yaşlarda ailesinden habersiz elindeki üç telli sazı ve çam düdüğünü hiç bir zaman bırakmamıştır. Düğünlere gitmiş, evlerde yarenli etmiş, ormanda, dağlarda çoban olarak çalmıştır.
Hayatı belgesel olarak tarihteki yerine alan usta sanatçının 1992 senesinde hayatı değişmiştir. Fransız Jerome Cler tarafından keşfedilmiştir. Ülkesi İspanya’da duyduğu bağlama sesinin peşine düşerek Türkiye’ye gelmiştir. 1500 m yükseklikte Çameli ve Fethiye dağlarında uzunca bir süre sesin kaynağını aradı. Yörenin kültürü hakkında 350 sayfalık bir tez hazırlamış ve bu tezi ile Sorbonne Üniversitesi’nin Etimoloji Bölümü’nden doçentlik ünvanını almıştır.
Türkiye’de Koca Ustayı bularak, dinlediği sesin usta sanatçının çaldığı üç telli saz olduğunu gördü. Ardından tekrar Türkiye bu kez 15 kişilik bir ekip ile geldi. Usta sanatçının hayatı, Ormanlar Arkası isimli belgesel ile kayda alındı. Fransız müzikologlar tarafından 3 kez ülkelerine konser için davet edildi. Hatta bir Fransızın Koca Usta’dan eğitim almak için her sene Denizli, Çameli’ne geldiği belirtiliyor.
2004 senesinde, Ankara’da, 2005 senesinde ise İstanbul’da Kültür Bakanlığı’nın yaptığı Halk Oyunları şölenlerine katıldı. Ayrıca 2007 İzmir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün davetlisi olarak grup içinde yer aldı.
Memleketi Çameli’de düzenlenen festivallerde yerel sanatçı olarak konserler vermiş, Denizli Belediyesi Konservatuvar hocalarına yaptığı müzik hakkında dersler vermiştir. Ayrıca yine bir dönem Denizli Büyükşehir Belediye Konservatuvarı’nda üniversite öğrencilerine de ders vermiştir. Yöre halkı tarafından Koca Usta ismi ile anılmıştır.
Hayri Dev Kaç Yaşında Öldü? Alevimi?
Fransız Jerome Cler Türkiye’ye geldikten sonra Koca Ustanın müziğini araştırmaya başladı. Ege yöresindeki çalışmalarından sonra Alevi dinsel müziğini incelemeye başladı. Koca Usta Hayri Dev alevidir.
1933 tarihinde dünyaya gelen Dev, maalesef 18 Temmuz 2018 tarihinde 85 yaşında iken hayata gözlerini yummuştur. Ardından başarı dolu bir hayat hikayesi, eserler ve Unesco mirası bırakmıştır. Kendisini rahmet ve saygıyla anıyoruz.